پایان نامه بررسی رابطه شیوه های فرزند پروری و استرس مادران با مشکلات رفتاری کودکان

طی چند دهه گذشته علاقه و توجه به رشد عاطفی و اجتماعی کودکان پیش دبستانی و کودکستانی افزایش یافته است. پیش از این والدین، متخصصان و پژوهشگران بر این باور بودند که مشکلات کودکان ناشی از نارسایی های رشدی آنها است و این گروه از کودکان این مشکلات را پشت سر خواهند گذاشت. واقعیت این است که دوران کودکستان و پیش دبستان دورانی است که با رشد و تغییر بسیار همراه است، از این رو پاره ای ناپایداری های رفتاری را می توان انتظار داشت. با این وجود کاملاً روشن است که بسیاری از کودکان که در سال های اول کودکی مشکلات عاطفی و رفتاری دارند در طی زمان و شاید تا دوران بلوغ و حتی در بزرگسالی نیز مشکلاتشان ادامه خواهد یافت.. ..

شیوه های فرزندپروری از یک طرف و وجود مشکلات روانی برای مادران همانند استرس از طرف دیگر می تواند بر رفتار کودک تأثیر گذار باشد. شیوه های فرزندپروری مجموعه ای از نگرش های والدین نسبت به کودک است که از نهاد خانواده نشأت می گیرد و منجر به جو هیجانی می شود که در آن جو رفتارهای والدین بروز می نماید. در واقع فرزند پروری فعالیتی پیچیده و در برگیرنده رفتارهای خاصی است که کودک را تحت تأثیر قرار می دهد. و از آنجا که مادر اولین کسی است که نوزاد با او رابطه برقرار می کند، بنابراین مهم ترین نقش را در پرورش ویژگی های روانی و عاطفی کودک به عهده داشته و به عنوان کانون سلامتی یا بیماری کودک محسوب می شود. کودکان با مشکلات رفتاری و والدین نه تنها بر یک دیگر تأثیر متقابل دارند، بلکه سایر اعضای خانواده یعنی دیگر فرزندان را نیز تحت تأثیر قرار می دهند. تحقیقات نشان داده است که اختلالات رفتاری کودکان ارتباط تنگاتنگی با مشکلات روانی والدین دارد. و این ارتباط نشان دهنده این مطلب است که خانواده و خصوصاً رفتار والدین در دوران کودکی نقش مهمی در بروز اختلال های رفتاری در دوران کودکی و بزرگسالی دارد. به عبارت دیگر وجود مشکلات رفتاری کودک به منزله روابط معیوب اعضای خانواده با یکدیگر است و با روشهای تربیتی نادرست والدین و تعاملات معیوب آنها با فرزندان ارتباط دارد.

به طور کلی امروزه دیگر نمی توان کودک را به عنوان موجودی کاملاً منفعل که صرفاً متأثر از دیگران است در نظر گرفت، چرا که ویژگی های خلقی او نیز در تعامل هایی که با اطرافیان (به ویژه والدین) دارد، بسیار تأثیر گذار است. از این رو امروزه متخصصان بالینی و پژوهشگران، کیفیت این تعامل را در روابط والدین و کودکان مورد توجه ویژه قرار داده اند و این نکته را پذیرفته اند که برخی از ویژگی های والدین، همانند سلامت روان و متغیرهای چارچوب خانوادگی، همانند شیوه های فرزندپروری بر چگونگی پاسخگویی والدین به نیازهای فرزندانشان تأثیر گذار است. لذا ارائه روش هایی که بتوان بر اساس آن چگونگی روابط والدین- کودک را مشخص کرد، به ویژه در شرایطی که این رابطه دچار تنیدگی و مشکل است، می تواند به عنوان بخشی از برنامه های پیشگیری در نظر گرفته شود.

با توجه به موارد گفته شده هدف اصلی پایان نامه حاضر تعیین ارتباط بین شیوه های فرزندپروری و استرس مادران با مشکلات رفتاری در کودکان پیش دبستانی می باشد.

مشکلات رفتاری

ردز و پال (1978) معتقدند که تعریف مشکلات رفتاری به لحاظ انفجار ایده ها و تعدد نظرات فراوانی که توسط متخصصین رشته های گوناگون علوم انسانی در این مورد مطرح می باشد، روشنی و صراحت خود را از دست داده است. برای مثال، کمی گرایان یا متخصصین آمار و روانشناسان واقع گرا بیشتر به میزان متوسط یا هنجار رفتارها نسبت به سن توجه دارند. بنابراین رفتار نابهنجار را رفتار هنجاری می دانند که شدت یافته است.

روان شناسان اجتماعی، اختلالات رفتاری را ناشی از فشارهای اجتماع و کمبود راههای مناسب برای تخلیه این فشارها می دانند. بنابراین، آنان عقیده دارند که بیماری های روانی وجود ندارند و این جامعه است که مریض می باشد. لذا آنان اختلالات رفتاری را واکنشی طبیعی نسبت به فشارهای ناشی از مشکلات و مسائل اجتماعی می پندارند.

روان شناسان بالینی معتقدند که تنها، انسان ها وقتی برای حل مسائل و مشکلات جسمی خویش به پزشک مراجعه می کنند که آستانه ای از مسئله و مشکل را دارا باشند. بابراین، معیار مناسب و تعیین کننده ای برای رفتار نابهنجار یا مشکلات دیگر روانی میزان آستانه کسالت و ناراحتی است که فرد را وادار به مراجعه به روانشناس کرده است.

فرزندپروری و شیوه های آن

هر خانواده شیوه های خاصی را در تربیت فردی اجتماعی فرزندان خویش بکار می گیرد. این شیوه ها که شیوه های فرزند پروری نامیده می شود روشهایی است که والدین برای تربیت فرزندان خود بکار می گیرند و بیانگر نگرش هایی است که آنها نسبت به فرزند خود دارند و همچنین شامل معیارها و قوانینی است که برای فرزندان خویش وضع می کنند، ولی باید پذیرفت که رفتارهای فرزند پروری به واسطه فرهنگ، نژاد، و گروه های اقتصادی تغییر می کند.

دایانا بامریند در یک رشته مطالعات برجسته دریافت که شیوه های مختف فرزندپروری دو جنبه متفاوت دارند. جنبه اول پرتوقع بودن و جنبه دوم پاسخ دهی است.

روش های منضبط کردن و قدرت همانندسازی در الگوهای گسترده تعامل بین فرزند - والدین شیوه های فرزند پروری ریشه دارد. این الگوها یا شیوه ها را می توان در ابعاد مختلفی توضیح داد، مانند پذیرش، محبت، کنترل، مهربانی، گرمی، انعطاف پذیر بودن، محدود کردن و پرتوقع بودن. اینکه چه روشی برای فرزند پروری مؤثرترین روش قلمداد می شود از فرهنگی به فرهنگ دیگر فرق می کند و در درون هر فرهنگ نیز خانواده های مختلف روش های مختلفی دارند. علاوه بر این دیدگاه ها در مورد روش های فرزند پروری مؤثر در طول زمان تغییر می کنند. در بعضی نواحی و در بعضی فرهنگ ها و بعضی خانواده ها کنترل شدید و الگوهای اقتدارطلبانه، که همانا ایجاد قوانین و نظارت نزدیک بر رفتار کودکان است روش معمولی است. در دوره های تاریخی دیگر و در سایر فرهنگ ها و خانواده ها الگوهای معمول ممکن است مهربانی، پذیرا بودن و انعطاف پذیری در برابر کودک باشد و کودک را چندان محدود نکنند و از او توقع زیادی نداشته باشند. در ادامه ی تحقیق بحث شیوه های فرزند پروری بطور کامل تشریح شده و انواع آن بررسی شده است. ...