پروژه بیماری سلیاک در افراد با آفت دهانی راجعه

پروژه تحقیقاتی بررسی وجود بیماری سلیاک در افراد مراجعه کننده با آفت دهانی راجعه

مقدمه و بیان مسئله

آفت راجعه دهانی (RAS یا Recurrent aphthous stomatitis) یک بیماری التهابی راجعه مخاط دهان و یکی از شایع ترین بیماری های مخاطی می باشد که هر سن و جنسی را درگیر می کند که البته در کودکان و نوجوانان شایع تر می باشد و این بیماری به صورت زخمهای منفرد یا چندتایی و دردناک در بیماران فاﻗد بیماری سیستمیک دیده می شود. این زخمها یکی از شایعترین بیماری های دهان می باشند که در 20-5 درصد جمعیت جهان دیده می شوند. تشخیص بیماری RAS اساسا بر ﭘایه تاریخچه و مشخصات کلینیکی است و هیچ آزمایش اختصاصی برای آفت وجود ندارد.

عوامل زیادی در اتیولوژی آفت مطرح می باشند. وراﺛت، عوامل خونی و ایمنی سه فاکتور اصلی در بروز زخمهای آفتی می باشند. علاوه بر این فاکتورهای مختلفی مانند ترومای موضعی، سیگار، ویروسها، استرس، دارو و آلرژی را در ایجاد RAS دخیل دانسته اند.

بیماری سلیاک، یک اختلال شایع خود ایمنی است که در فرد مستعد از نظر ژنتیکی، با دریافت پروتئین گلوتن که در گندم، چاودار و جو وجود دارد، برانگیخته می شود. برخلاف عقیده قبلی که این بیماری را یک بیماری گوارشی خالص می شناختند، این اختلال یک بیماری سیستمیک با تظاهرات گوناگون می باشد. تظاهرات سلیاک به صورت آتیپیکال (بدون علایم و نشانه ها)، تحت بالینی (Silent) و (latent) تاخیری تا فرم های شدید با شکایت گوارشی متغییر می باشد. در چند دهه اخیر شناخت ما از انتروپاتی حساس به گلوتن (GSE) بهبود یافته و فرم های Silent و latent با تست های سرولوژیک تشخیص داده می شود که باعث درمان فوری با رژیم فاقد گلوتن می شود که باعث حفظ سلامتی و جلوگیری از مشکلات بالقوه همراه با GSE مثل لنفوم نان هوچکین روده می شود.

در دهه های گذشته، بیماری سلیاک یک اختلال نادر و منحصر به دوران کودکی شناخته می شد . در حالی که در حال حاضر یک بیماری شایع در نظر گرفته می شود که امکان بروز آن در هر سنی هست. آنزیم ترانس گلوتامیناز بافتی، هم درپاتوژنز بیماری نقش دارد و هم در تشخیص و پیگیری بیماری کاربرد دارد. بیماری سلیاک فعال با تظاهرات روده ای یا غیرروده ای، آتروفی و از بین رفتن پرزهای روده ای، هیپرپلازی کریپت های روده ای و تست سرولوژی مثبت آنتی بادی بر علیه اندومیزیال یا ترانس گلوتامیناز بافتی مشخص می شود که این تست ها حساسیت و اختصاصیت 90 تا 95 درصدی دارد و نیز بهترین وسیله بیماریابی در کنار اندازه گیری IgA توتال سرم می باشد. با توجه به شیوع بالای بیماری سلیاک در بیماران دچار کمبود IgA بیماریابی از این نظر مورد نیاز می باشد. تست های سرولوژیک IgA anti EMA و IgA anti tTG در بیماران سلیاک دچار کمبود IgA منفی خواهد بود و همچنین کمبود IgA در بیماران سلیاک (5-2 درصد) بسیار بیشتر از جمعیت عمومی (کمتر از 5/0 درصد) است. این بیماری با بسیاری از بیماری های دیگری در ارتباط می باشد که یکی از این بیماری ها آفت های راجعه دهانی می باشد. این آفت ها در تعدادی از بیماران مبتلا به سلیاک ممکن است تنها تظاهر بیماری باشد. اهمیت شناخت بیماری سلیاک در این افراد، این است که تعداد زیادی از آنان به رژیم غذایی فاقد گلوتن پاسخ داده و آفت ها بهبود می یابد. از آنجایی که در هر دو وضعیت آفت دهانی و بیماری سلیاک ممکن است تفاوت های نژادی نقش داشته باشد، و همچنین رعایت رژیم فاقد گلوتن در بیماران با آفت دهانی که تظاهری از بیماری سلیاک می باشد می تواند منجر به بهبود این بیماری گردد، این پروژه در جهت یافتن ارتباط یا همراهی این دو وضعیت طراحی شده است.